Siedlanów
powstał w pierwszej połowie XVI wieku. Należał do powiatu
łukowskiego,
parafii Kozirynek. Początkowo nazywał się
Sielianów. Dziedzicem był Bartłomiej Kazanowski, sędzia z
Łukowa. Posiadał również Brzostówiec i Ustrzesz.
Informacje o początkach Siedlanowa można znaleźć w Dziejach Lubelszczyzny.
"Siedlanów (1546 Sielianow), 7 km NE od Radzynia. [Pow. łuk.. par. Kozirynek). 1546 dziedzic Bartlomiej Kazanowski sędzia z Łukowa. Granice z Wielkim Księstwem Litewskim (łącznie z wsią Ustrzesz) od fosy zwanej Przekop środkiem równiny, czyli bagna zwane Jemielno do bagna Bielsko i bagnistego miejsca zwanego Okniska."
"Wg Kazanowskiego ½ Bielska winna należeć do Siedlanowa, granica zaś winna biec k. kopca narożnego zwanego Kierzek, na którym rośnie lipa, na granicach wsi Ustrzesz, Branica i Zbulitów po stronie polskiej oraz Ostrówki po stronie litewskiej. "
Z
Roczników Humanistycznych z 1964 roku można dowiedzieć się, że
Siedlanów powstał jednak przed 1534 rokiem. W 1552 r. Kazanowscy
występują już jako właściciele 4 wsi (Białka, Żabików,
Brzostówiec i Siedlanów), według zaś rejestru poborowego z 1580
r. w ich rękach znajdowały się dwie dalsze, istniejące przed r.
1534 wsie Siedlanów i Ustrzesz oraz część wsi Turów. Zapewne to
Kazanowscy założyli wieś.
W spisie podatkowym z 1531 r.
Siedlanowa jeszcze nie ma. Został wymieniony z spisie
podatkowym
z 1552 roku. Był wtedy w posiadaniu Kazanowskich. We wsi było 9
osad.
Wieś Siedlanów znajduje się na mapie Województwo
lubelskie z drugiej połowy XVI
wieku, umieszczonej przy opisie
Koziegorynku.
W spisie podatkowym z 1580 roku wymienione jest
nazwisko Andrzeja Kazanowskie-
go, płacącego podatki od 1 i 1/3
lana, to jest około 21 hektarów. Andrzej Kazanowski płacił
podatek,
obejmujący również 8 zagród i komornice. W jego imieniu podatki
płacił Stanisław Radzikowski. Urywek z tego
dokumentu brzmi:
„Siedlanów, p. Andrzej Kazanowsky od lanu osiadłego
fl. 1 i od trzeciej części drugiego łana gr. 10, od 8 zagród bez
ról fl. 1 gr. 2, od komornicy bez bydła gr. 2. Summa fl. 2 gr. 14"
W
rejestrze poborowym z 1626 r. znowu występuje to samo nazwisko
Andrzej Kazanowski, nadal posiadał ten sam obszar ziemi, od którego
płacił podatek. Właścicielem Siedlanowa w roku 1673 był niejaki
Klembowski. Miał on 41 poddanych i 6 czeladników. Informacja ta
znajduje się w Rejestrze pogłównego z 1673 roku.
Na
podstawie tego zapisu można policzyć ilość mieszkańców, gdyż
pogłówne było nali-
czane,
jak sama nazwa wskazuje, „od głowy". W tym czasie w
Siedlanowie mieszkało 58
osób,
nie licząc dzieci poniżej 10. roku życia, od których pogłówne
nie było naliczane.
Pod
koniec XVI w. Siedlanów tak, jak i całe dobra radzyńskie przeszedł
w ręce Mnisz-
chów,
w drugiej poł. XVII w. - Stanisława Antoniego Szczuki, a potem -
rodziny Potockich.
W
Inwentarzu miasta Radzynia z 1742 roku jest informacja, że Siedlanów
graniczył
z
Białką, Ustrzeszą, Oprawami, Turowem, Wólką Lisią i Ostrówkami.
W inwentarzu tym są
tez
informacje o siedlanowskim folwarku.
Opisanie
folwarku siedlanowskiego:
„Z
przyjazdu od Radzynia wrota stoczyste na bigunach z fortką wchodząc
na podwórze
po
prawej ręce stodoły dwie chłopskie, po lewej ręce obora dworska.
Do tej obory wrota
podwójne
na biegunach, wchodząc na oborę drzwi do przegrody na cielęta z
tej przegrody
w
okole obornym przystawiona w rogu stajenka dla koni. Z tej obory wrót
troje, do dojnika podwójne na podwórze, a trzecie pojedyncze na
gumno. Ta obora z drzewa tartego słomą
poszyta.
Wszedłszy do gumna stodoła wielka, w której z gumna wrót dwoje,
drugich dwoje
na
pole na wylot podwójnych na biegunach, w rogu tej stodoły szopa z
wrotyma podwójne-
mi
jedne z gumna drugie na pole na biegunach drewnianych słomą
poszyte. Do stodoły
i
szopy kłódek dwie do zamyka z kunami dwoma i skoblami żelaznemi.
We
schody pojedynkowe z wystawa, ten szpiklerz słomą poszyty. Na
środku gumna szpiklerz o dwóch komorach, jednej na dole, drugiej na
gorze, do których drzwi dwoje na zawiasach i hakach z wrzeciądzami,
skoblami i z dwiema kłódkami ...
Ten
budynek słomą poszyty, przed tym budynkiem piwnica w ściany
drewniane z pułapem,
drzwi na biegunie z wrzeciązem żelaznym i skoblami. Sernik na dwóch
słupach
pod
słomą, gdzie niedaleko studnia z żurawiem. Za tymże budynkiem dla
drobiu chlewek
z
drzewa o dwóch drzwiach na biegunach z zaporami i kluczem
drewnianemi pod słomą.
Opisanie
browaru siedlanowskiego:
Browar
przy drodze z Radzynia, do którego drzwi na biegunie, w którym
browarze
kotłów
miedzianych z czapkami i rurami potrójnemi dwa. Tok jeden, rynna od
studni, kot-
lina
z gliny, komin na słupach w górę wywiedziony, przy grubie takiż
pod oznicą, rurnice
dwie,
przykadków trzy, konwi spustnych dwie.
Z
tego browaru drzwi drugie na tył na biegunie do studní. Studnia z
żorawiem wiadrem. Drugie drzwi do izby arendarskiej, na biegunie, z
haczykiem i skoblikami, w tej izbie
piec
kaflowy, prosty, komin z gliny, powała z drzewa z dragarzem, okienek
w drewnie troje, stół sosnowy, ław dwie przy ścianach, z izby
drzwi do komory na biegunie, na komorze loch na piwo, z komory drzwi
na tył na biegunie. Browar ten pod snopkami.
Słodownia,
alias oźniczka, do sieczenia słodu nowa. W tymże browarze kocioł
miedziany i przykadek do robienia piwa z tokiem.
Naczynia
folwarczne
Na folwarku żarna z wszelkim porządkiem, maśnica
sklepiec, szaflik, beczek kapustnych trzy, koryto wieprzowe, ceber,
siekacz. W szpiklerzu pół korca, skopiec, szuflów trzy.
W
tej publikacji odnajdujemy nazwy ogrodów, pól i łąk
siedlanowskich: dwa ogrody
pod folwarkiem duży i mały, Włóka
Zagrodnia, Włóka Krzowa, Łan Zabłotni, Włóka
Podoborcza,
Włóka Olszynowa, Włóczka Zastawna, Włóka Zastawkowa, Łan Kuni,
Niwa
do granicy turowskiej, Łąka do Kuniego Smugu Wielkiego,
Łąka w Stawnym, Łąka Podobocznia, Łąka na Krzu, Łąka
Zagrodnia, Łąka Gajna, Łąka Paschowata.
W
inwentarzu są też wymienione powinności gromady
siedlanowskiej:
Powinności gromady siedlanowskiej:
Oprócz w
liniach wyrażonych bez dzionków każdy pociężny z półwłóczka
od Święte-
go Wojciecha do Świętego Marcina po dni trzy piesze
i tłoki do zniwa po dni dwa odpra-
wiać powinni przędziwa
odprząść powinni do zamku, kiedy potrzeba dworska będzie w
ko-
lej bez dnia, czyli pieszą, czyli pociężną ciż poddani
powinność odprawiać powinni stróżę
nocną do folwarku
siedlanowskiego w kolej odybwać bez dnia powinni.
Na
mapie „Królestwo Polskie w latach 1822-1834" występuje
miejscowość Siedlanów
i zaznaczony jest dwór w tej wsi. Z rąk
Potockich Siedlanów przeszedł w ręce Sapiehów, a następnie
Szlubowskich.
W 1841 1. Józef Szlubowski kupił od swoich
rodziców folwark Siedlanów. Odziedziczył też Branicę Dużą i
włączył Siedlanów do tego majątku. Na mocy ukazu carskiego z
1864 roku w Siedlanowie 38 gospodarzy otrzymało 502 morgi 192 pręty
ziemi. W dobrach branickich nadziały były zróżnicowane. Chłopi
dostawali grunty o powierzchni od 1 morgi do 28 mórg. Wyjątkiem
było gospodarstwo w Siedlanowie, które miało 47 mórg. Oto Tabela
Likwidacyjna wsi Siedlanów (lista gospodarzy, którzy zostali
uwłaszczeni na ziemi dworskiej w 1864 r.):
1. Walczyk Józef
2. Kowalczyk Tomasz
3. Szczepaniuk Piotr
4. Kowalik Marcin
5. Kłos Wojciech
6. Szczepaniak Ignacy
7. Szczepaniuk Kazimierz
8. Kowalik Józef
9. Szczepaniuk Józef
10. Kowalik Józef
11. Mańko Jerzy
12. Kuc Jakub
13. Kuc Tomasz
14. Szczepaniuk Jan
15. Milosz Jan
16. Marko Jan
17. Kowalik Tomasz
18. Kowalik Jan (syn Marcina)
19. Książek Józef
20. Kłos Antoni
21. Walczyk Jan
22. Szczepaniuk Wojciech
23. Kowalik Błażej
24. Mańko Paweł
25. Kowalik Jan
26. Kania Antoni
27. Szczepaniuk Jan (syn Mateusza)
28. Szczepaniuk Stanisław
29. Waszkiewicz Jan
30. Dobrowolski Mikołaj
31. Mańkowa Maria
32. Szczepaniukowa Franciszka
33. Jabłoński Kazimierz
34. Gryciuk Antoni
35. Szczerba Laurencjusz
36. Kuc Franciszek
37. Książek Jan
38. Aleksiuk Jan
Tak
samo jak w innych wioskach wszyscy mogli korzystać z serwitutów
leśnych i past-
wiskowych.
Po reformie uwłaszczeniowej folwark Siedlanów liczył 1386 mórg, w
tym 301
mórg
gruntów ornych, 420 mórg łąk, 182 morgi pastwisk, 458 mórg lasów,
25 mórg
nieużytków.
Na
początku XX w. folwark miał obszar już tylko 958 mórg. Folwark
ten był własnością
Szlubowskich,
a następnie Rulikowskich poprzez małżeństwo Stefanii ze
Szlubowskich.
W
Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów
słowiańskich z 1885 r.
znajdujemy
następującą notkę dotyczącą Siedlanowa:
Siedlanów,
wieś i folwark, powiat radzyński, gmina Lisia Wólka, parafia Radzyń (odl. 6
wiorst), ma 28 dm., 285
mk., 1574 ogólnego obszaru. Folwark Siedlanów odłączony od dóbr Branica, mr. 1211: gruntów ornych i ogrodowych mr. 306, łąk mr. 361, pastw. mr. 73, lasu mr. 455, nieuż. mr.
16; bud: z drzewa 19; płodozmian
6 i 7-polowy; las urządzony. Własność Szlubowskich a następnie
Stefanii ze
Szlubowskich Rulikowskiej.
Po
I wojnie światowej folwark Siedlanów dzierżawili Antoni Czapski i
Błażej Strzemiecki
przez 10 lat.
Wiadomo,
że w roku 1922 w folwarku Siedlanów był kierat ośmiokonny z
młocarnią,
oddzielny
kierat czterokonný z sieczkarnią, siewnik rzędowy, siewnik
rzutowy, siewnik
do
nawozów sztucznych, kopaczka do kartofli, 3 żniwiarki, parnik,
kosiarka, 2 wały
pierścieniowe.
W 1923 roku w Siedlanowie zaczęła funkcjonować jednoklasowa szkoła powszechna, której kierownikiem została Teodozja Wus.
W 1931 r. z folwarku Stasinów rozparcelowano dalsze 425 mórg dla posiadaczy karłowatych gospodarstw ze wsi: Zbulitów Duży, Siedlanów i Niewęgłosz.
W
spisie członków gminy żydowskiej sprzed 1939 r. zawartym w
Radzyńskim Rocz-
niku
Humanistycznym występuje jeden Żyd z Siedlanowa. Jest nim Korenbaum
Piwja -
pachciarz.
W tej samej publikacji dowiadujemy się, że dobra ziemskie Branica
składały się
z
miejscowości Branica, Niewęgłosz, Zbulitów, Siedlanów, Stasinów,
Ustrzesz, Antonin
i
osada młynarska Bramka.
Powyższy materiał udostępnił na potrzeby tego bloga Kazimierz Kowalik.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz